بازتاب شکل‌گیری دو پدیده اجتماعی بر سفال‌های زرین فام دوره‌ی سلجوقیان؛ پیدایش طبقه متوسط و مردمی شدن هنر
نویسندگان
چکیده مقاله:
سفال زرینفام که از سده‌های ششم تا هشتم هجری قمری در ایران رواجی چشمگیر داشت، کمابیش همزمان با حکمرانی سلجوقیان بر ایران، پدیدار شد. واکاوی این آثار علاوه بر جنبههای فنی، ساختاری و زیباییشناسی؛ گاه تصویری روشن از وضعیت این دوره از منظر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را پیش روی ما میگذارد. در این پژوهش تلاش بر این است که به هدف شناسایی شرایط و شاکله‌های اجتماعی این دوره؛ سفال زرین فام سده ششم هـ .ق، مورد بررسی و بازشناسی قرار گیرد. پیدایش و رواج شایان درنگ و فزاینده‌ی این سفالینه‌های نفیس در دوره سلجوقیان، پرسش‌هایی را به ذهن متبادر می‌سازد، که این نوشتار نیز در پی یافتن پاسخ آنها می‌باشد. آیا می‌توان تفسیری جامعه‌شناختی برای این پدیده‌ی نوظهورِ هنری ارائه کرد و به بازنمایی شرایط جامعه ایران و واقعیت‌های پنهان در آن دوره پرداخت؟ آیا می‌توان با بررسی نقوش این سفال‌ها، که هماره بُعد زیبایی شناسی آنها مورد توجه بوده است، بخشی از تاریخ اجتماعی هنر در دوره سلجوقیان را شناسایی کرد؟ هدف پژوهش حاضر، تفسیر چگونگی بازتاب شرایط اجتماعی بر سفال‌های زرین فام سده ششم هـ .ق و تبیین بروز دو پدیده اجتماعی یعنی شکل‌گیری طبقات جدید در جامعه شهری و مردمی شدن هنر در این زمان می‌باشد. مبنای کار این جستار از لحاظ نظری، انگاره‌های جامعه‌شناختی است. روش پژوهش نیز تحلیل مستندات تاریخی مکتوب و عینی ـ آثار هنری ـ بوده و داده‌های جمع‌آوری شده به روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و در پاره‌ای موارد نیز رهیافتی تطبیقی استفاده شده است. نتیجه آنکه، به نظر می‌رسد رشد طبقه متوسط، یکی از دلایل ظهور و نیز سبب رونق تولید سفال زرین فام و این خود سرآغاز دسترسی همگانی به هنر و تمایل به ترسیم موضوع‌های روزمره و واقع‌گرا در این دوره باشد.
منابع مشابه
بازتاب گفتمان عصر ایلخانی بر کاشیهای زرین فام تخت سلیمان
اوج شکوفایی و رواج سفالینه های زرین فام در دوره ایلخانی می باشد. کاشی های زرین فام از شاخص ترین عناصر تزیینی در معماری اسلامی ایران است که در این دوره نمودی بارز می یابد و پس از آن نیز رو به افول می گذارد. واکاوی مفاهیم بی شماری که در این کاشی ها می باشد؛ علاوه بر جنبه های فنی، ساختاری و زیبایی شناسی، تصویری تمام عیار از شرایط حکومتی و زندگی مردمان این دوره را در ابعاد گوناگون سیاسی، مذهبی، اجت...
15 صفحه اولطبقه متوسط جدید و نوسازی اقتصادی - اجتماعی در ایران
تحولات سیاسی - اجتماعی وضعیت اقشار و طبقات اجتماعی را متحول می‌سازد و از سویی نیز بسیاری از تحولات در چارچوب همکاری، رقابت و مبارزه طبقات اجتماعی با دولت شکل میگیرد. در ایران نیز فرآیند نوسازی که تحولی بس قابلتوجه به شمار میرود در دوران سلطنت محمدرضا شاه بهوجود آمد و در روابط متقابل طبقات اجتماعی با دولت تأثیر بسیار برجای گذاشت.
متن کاملساخت لعاب زرین فام ایرانی بر اساس کتاب «جواهر نامه نظامی»
زرین فام، تشکیل لایه بسیار نازکی از نانو ذرات مس و نقره با جلای فلزی در طیف های رنگی گوناگون است که بر روی لعاب در سومین مرحله پخت در شرایط احیاء کوره ایجاد می گردد. اگر چه این تکنیک در حوزه سفال ایران بسیار مهم بوده است اما متون معدودی در رابطه با آن از دوره های مختلف بر جای مانده است. کتاب «جواهر نامه نظامی» تالیف محمد بن ابی البرکات نیشابوری، یکی از این متون، بعنوان قدیمی ترین سند تاریخی درب...
متن کاملمطالعه ساخت لعاب زرین فام بر اساس اولین فرمول کتاب «جواهرنامه نظامی»
زرین فام، تشکیل لایه بسیار نازکی از نانو ذرات مس و نقره با جلای فلزی در طیف‌های رنگی گوناگون است که بر روی لعاب در سومین مرحله پخت در شرایط احیاء کوره ایجاد می‌گردد. در پژوهش حاضر با رویکردی تجربی، صحت فرمول‌های ارائه شده درکتاب «جواهرنامه نظامی»تالیف محمد بن ابی البرکات نیشابوری بررسی و اولین فرمول ارائه شده در کتاب فوق، به عنوان نمونه انتخاب و مورد آزمایش قرار گرفته است. به طوری که مینای مذکو...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 3 شماره 9
صفحات 107- 125
تاریخ انتشار 2011-12
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023